NAACમાં A++ રેન્કિંગ તેમજ UGCમાં કેટેગરી 1 પ્રાપ્ત ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર ઓપન યુનિવર્સિટી (BAOU) ની સ્થાપના 13મી એપ્રિલ, 1994ના રોજ ગુજરાત રાજ્ય વિધાનસભા દ્વારા પસાર કરાયેલા 1994ના અધિનિયમ નંબર 14 દ્વારા કરવામાં આવી હતી અને 27મી જુલાઈ, 1994ના રોજ ગુજરાતના રાજ્યપાલ દ્વારા સંમતિ આપવામાં આવી હતી. BAOU એ સ્થાપનાની દ્રષ્ટિએ દેશની સાતમી ઓપન યુનિવર્સિટી છે. ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર ઓપન યુનિવર્સિટીમાં 8,00,000+ કરતાં વધુ વિદ્યાર્થીઓ 80+ કાર્યક્રમોમાં અભ્યાસ કરે છે.
યુનિવર્સિટીનું મુખ્ય મથક અમદાવાદ ખાતે આવેલું છે. યુનિવર્સિટીએ સમગ્ર ગુજરાતમાં 07 પ્રાદેશિક કેન્દ્રોની સ્થાપના કરી છે. યુનિવર્સિટી પાસે 270 થી વધુ અભ્યાસ કેન્દ્રો છે. તે સમગ્ર ગુજરાત રાજ્ય પર અધિકારક્ષેત્ર ધરાવે છે. તે વર્ગ, જાતિ, સંપ્રદાય, ઉંમર, ધર્મ અથવા લિંગને ધ્યાનમાં લીધા વિના તમામ વ્યક્તિઓ માટે અભ્યાસાર્થે ખુલ્લું છે.
BAOU માટેના મહત્વના અને વિશિષ્ટ ઉદ્દેશ્યો છે:
- કોઈપણ સંચાર તકનીકના ઉપયોગ વડે વિવિધ માધ્યમો દ્વારા શિક્ષણ અને જ્ઞાનને આગળ વધારવું અને તેનો પ્રસાર કરવો
- વસ્તીના મોટા વર્ગને ઉચ્ચ શિક્ષણ માટેની તકો પૂરી પાડવી,
- સામાન્ય રીતે સમુદાયની શૈક્ષણિક સુખાકારીને પ્રોત્સાહન આપવું, અને રાજ્યની શિક્ષણ પદ્ધતિમાં ઓપન યુનિવર્સિટી અને દૂરસ્થ શિક્ષણ પ્રણાલીને પ્રોત્સાહિત કરવી.
ડો. બાબાસાહેબ આંબેડકર ઓપન યુનિવર્સિટી ત્રણ સ્તરીય માળખા દ્વારા કાર્ય કરે છે. મુખ્યાલય, પ્રાદેશિક કેન્દ્રો અને લર્નર સપોર્ટ કેન્દ્રો
મુખ્ય મથક: ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર ઓપન યુનિવર્સિટીના અધિનિયમની કલમ 3 મુજબ; યુનિવર્સિટીનું મુખ્યમથક અમદાવાદ ખાતે છે પ્રાદેશિક કેન્દ્રો: પ્રાદેશિક કેન્દ્ર એટલે કોઈ પણ પ્રદેશમાં અભ્યાસ કેન્દ્રોના કાર્યના સંકલન અને દેખરેખના હેતુ માટે અને મેનેજમેન્ટ બોર્ડ દ્વારા આવા કેન્દ્રોને આપવામાં આવે તેવા અન્ય કાર્યો કરવા માટે યુનિવર્સિટી દ્વારા સ્થાપિત અથવા જાળવવામાં આવેલ કેન્દ્ર.
અભ્યાસ કેન્દ્રો (લર્નર સપોર્ટ સેન્ટર્સ): તેનો અર્થ એ છે કે વિદ્યાર્થીઓને સલાહ, કાઉન્સેલિંગ, મૂલ્યાંકન અથવા અન્ય કોઈપણ સહાય પ્રદાન કરવા માટે યુનિવર્સિટી દ્વારા સ્થાપિત, જાળવણી અથવા માન્યતા પ્રાપ્ત કેન્દ્ર;
યુનિવર્સિટીનું મુખ્યમથક 20 એકર જમીનમાં ફેલાયેલું છે. હેડક્વાર્ટરની ઇમારતો વિવિધ વહીવટી અને શૈક્ષણિક બ્લોક્સ ધરાવે છે.
કેમ્પસમાં 04 સ્કૂલ ઓફ સ્ટડીઝ, 18 ડીપાર્ટમેન્ટ , 10 વિભાગો અને 10 કેન્દ્રોનો સમાવેશ થાય છે.
ચૈતન્ય સ્ટુડિયો: રેડિયો અને ટીવી દ્વારા ઑડિયો/વિડિયો પ્રોગ્રામ્સ અને ટ્રાન્સમિશન સુવિધાઓના ઉત્પાદન માટે ઉચ્ચ સ્તરના ઇલેક્ટ્રોનિક સાધનો સાથે ઇલેક્ટ્રોનિક મીડિયા પ્રોડક્શન (CEMP) માટે અત્યાધુનિક કેન્દ્ર છે. સમર્પિત શૈક્ષણિક ચેનલો, વંદે ગુજરાત, વેબ રેડિયો, સ્વાધ્યાય ટીવી અને સ્વાધ્યાય રેડિયો CEMP – ચૈતન્ય સ્ટુડિયો દ્વારા પ્રસારિત કરવામાં આવે છે. “ચૈતન્ય સ્ટુડિયો” માં વિવિધ કાર્યક્રમો અને અભ્યાસક્રમો માટે MOOC વિકસાવવામાં આવેલ છે.
ઓનલાઈન પ્રોગ્રામ્સ માટે, સેન્ટર ફોર ઓનલાઈન એજ્યુકેશન (COE) પાસે મલ્ટીમીડિયા ઈ-કન્ટેન્ટ (ઓડિયો, વિડિયો, એનિમેશન, ગ્રાફિક્સ વગેરે) અને સ્વાધ્યાય ટીવી/સ્વાધ્યાય રેડિયો અને સ્વયમ/સ્વયંપ્રભા કન્ટેન્ટ વિકસાવવા માટે એક મલ્ટિમીડિયા લેબ છે. COE પાસે 70 વ્યક્તિઓની બેઠક ક્ષમતા સાથે IT સજ્જ સેમિનાર હોલ કમ કોમ્પ્યુટર લેબ પણ છે.
Centre for Online Education (COE):
યુનિવર્સિટીએ ઓપન અને ડીસ્ટન્સ લર્નિંગ (ODL) માધ્યમની સાથે ઓનલાઈન (OL) માધ્યમથી પણ વિવિધ અભ્યાસક્રમો શરુ કરવા માટે માન્યતા પ્રાપ્ત કરી છે. ભારત ભરની તમામ સ્ટેટ ઓપન યુનિવર્સિટીઓમાં ઓનલાઈન (OL) માધ્યમથી અભ્યાસક્રમો શરુ કરવા માટેનું બહુમાન ફક્ત ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર ઓપન યુનિવર્સિટી ને જ પ્રાપ્ત થયેલ છે.
| ક્રમ | અભ્યાસક્રમનું નામ | અભ્યાસક્રમ કોડ |
| સ્નાતક અભ્યાસક્રમ | ||
| 1. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (ગુજરાતી ) | B.A. |
| 2. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (અંગ્રેજી) | B.A. |
| 3. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (હિન્દી) | B.A. |
| 4. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (સમાજશાસ્ત્ર) | B.A. |
| 5. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (ઇતિહાસ) | B.A. |
| 6. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (અર્થશાસ્ત્ર) | B.A. |
| 7. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (રાજ્યશાસ્ત્ર) | B.A. |
| 8. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (જાહેર વહીવટ) | B.A. |
| 9. | બૅચલર ઓફ આર્ટ્સ (સંસ્કૃત) | B.A. |
| 10. | બૅચલર ઓફ કૉમર્સ | B.Com. |
| 11. | બૅચલર ઓફ સાયન્સ – ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી | BSCIT |
| 12. | બૅચલર ઓફ લાઈબ્રેરી એન્ડ ઇન્ફોર્મેશન સાયન્સ | BLIS |
| 13. | બૅચલર ઓફ એજ્યુકેશન (ODL) | B.Ed.(ODL) |
| 14. | બૅચલર ઓફ સ્પેશ્યલ એજ્યુકેશન | B.Ed. Spl. Edu. |
| 15. | બૅચલર ઓફ સોશિયલ વર્ક | BSW |
| અનુસ્નાતક અભ્યાસક્રમ | ||
| 16. | માસ્ટર ઓફ આર્ટ્સ ઇન અંગ્રેજી | MEG |
| 17. | માસ્ટર ઓફ આર્ટ્સ ઇન હિન્દી | MHD |
| 18. | માસ્ટર ઓફ આર્ટ્સ ઇન સમાજશાસ્ત્ર | MSO |
| 19. | માસ્ટર ઓફ આર્ટ્સ ઇન ગુજરાતી | MGT |
| 20. | માસ્ટર ઓફ લાઈબ્રેરી એન્ડ ઇન્ફોર્મેશન સાયન્સ | MLIS |
| 21. | માસ્ટર ઓફ કોમર્સ | M.Com. |
| 22. | માસ્ટર ઓફ બિઝનેસ એડમિનિસ્ટ્રેશન | MBA |
| 23. | માસ્ટર ઓફ આર્ટ્સ (જર્નાલિઝમ એન્ડ માસ કમ્યુનિકેશન) | MA(JMC) |
| 24. | માસ્ટર ઓફ સાયન્સ – સાયબર સિક્યુરીટી | MSCCS |
| 25. | માસ્ટર ઓફ સાયન્સ – ઇન્ફોર્મેશન ટેકનોલોજી | MSCIT |
| 26. | માસ્ટર ઓફ કમ્પ્યૂટર એપ્લીકેશન | MCA |
| 27. | ડૉક્ટર ઓફ ફિલોસોફી | Ph.D. |
શા માટે BAOU પસંદ કરવી?
યુનિવર્સિટીએ તેની સ્થાપનાનાં 28 વર્ષ બાદ જુલાઈ 2022માં નેશનલ એસેસમેન્ટ એક્રેડિટેશન કાઉન્સિલ (NAAC) દ્વારા A++ ગ્રેડ (4 પોઈન્ટ સ્કેલ પર 3.55 CGPA સાથે) પ્રાપ્ત કર્યો, જે ગુજરાતની તમામ યુનિવર્સિટીઓમાં પ્રથમ તેમજ ભારત ભરની તમામ ઓપન યુનિવર્સિટીઓમાં સર્વશ્રેષ્ઠ છે.
ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર ઓપન યુનિવર્સિટી દ્વારા એપ્રિલ – 2023માં યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશન (UGC) નાં Graded Autonomy Status રેગ્યુલેશન અંતર્ગત Highest Award “Category – I Graded Autonomy Status” પ્રાપ્ત કર્યો છે. ભારત ભરની તમામ ઓપન યુનિવર્સિટીઓમાં ફક્ત ડૉ. બાબાસાહેબ આંબેડકર ઓપન યુનિવર્સિટીએ જ આ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરેલ છે.
વિશેષ સવલતો
- શહીદ વીરવધૂ તથા તેમના સંતાનો માટે વિનામૂલ્યે શિક્ષણ
- દિવ્યાંગ (સુલભ શિક્ષણ વ્યવસ્થા)
- જેલના કેદીઓ માટે વિનામૂલ્યે શિક્ષણ
